ශ්‍රීලංකාවේ වදවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සත්ත්ව විශේෂ

 ශ්‍රීලංකාවේ වදවීමේ තර්ජනයට ලක්වී ඇති සත්ත්ව විශේෂ 

Elephas maximus ආසියාතික අලි ලෙසද හැදින්වේ. Elephas ගණයේ එකම ජීවී විශේෂය වන අතර  ඉන්දියානු උපමහාද්වීපය සහ අග්නිදිග ආසියාව පුරා බටහිරින් ඉන්දියාව, උතුරින් නේපාලය, දකුණේ සූමාත්‍රා සහ බෝර්නියෝ යන කලාපවල ජීවත් වෙන උප විශේෂ තුනක් හදුනාගෙන ඇත. E.m.maximus from Sri Lanka.  ආසියාවේ ප්‍රධාන භූමියෙන් indicus සහ E.m.sumatranus සුමාත්‍රා දිවයිනෙන්. ආසියානු අලියා ආසියාවේ ජිවත්වන විශාලතම ගොඩබිම සතා වේ. වසර 60-75 ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇති පසුගිය පරම්පරා තුන තුළ ගහනය අවම වශයෙන් 50%කින් අඩු වී ඇති බැවින්, 1986 සිට IUCN රතු ලැයිස්තුවේ වදවීමේ තර්ජනයට ලක්ව සිටින ලෙස ආසියානු අලියා  ලැයිස්තුගත කර ඇත. වාසස්ථාන අහිමිවීම, වාසස්ථාන හායනය, ඛණ්ඩනය වීම සහ දඩයම් කිරීම මගින් මූලික වශයෙන් තර්ජනයට ලක්ව ඇත.

Sloth Bear ( Melursus ursinus) යනු ඉන්දියානු උපමහාද්වීපයට ආවේණික වූ මර්මෙකොෆාගස් වලස් විශේෂයකි. පලතුරු, කුහුඹුවන් සහ වේයන් ආහාරයට ගනී. කෘමීන් උරාබීම සදහා භාවිතා කරන දිගු යටි තොල් සහ තල නිසා ලැබියට් බෙයාර් ලෙසද හැදින්වේ. දිගු රළු ලොම් මුහුණ වටා ඇත.  දිගු දෑකැත්ත හැඩැති නියපොතු ඇත. දුඹුරු සහ ආසියානු කළු වලසුන්ට වඩා දිගටි වේ.අලස වලසුන් වසන්තයේ හා ගිම්හානයේ මුල් කාලයේ බෝවන අතර ශීත ඍතුවේ ආරම්භයේ දී උපත ලබා දෙයි. ඔවුන්ගේ ප්‍රදේශ මිනිසුන් විසින් ආක්‍රමණය කරන විට, පහර දෙයි. මිනිසුන් විශාල වශයෙන් ඔවුන්ගේ වාසස්ථාන අඩු කර ඇති අතර ඔවුන්ගේ හම සහ ඔවුන්ගේ නියපොතු වැනි නිෂ්පාදන සදහා දඩයම් කිරීම මගින් ඔවුන්ගේ ගහනය අඩු කර ඇත. හීලෑ කර සුරතල් ලෙසද භාවිතා කරයි. IUCN රතු  ලැයිස්තුවේ අවදානමට ලක්විය හැකිලෙස ලැයිස්තු ගත කර ඇත. 

Panthera pardus Kotiya යනු ශ්‍රීලංකාවට ආවේණික දිවියන්ගේ උප විශේෂයකි. 2008දී ශ්‍රීලංකා දිවියා IUCN රතු ලැයිස්තුවේ වදවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති බවට ඇතුළත් කර  ඇත. 2015වන විට වන ගහනය දළ වශයෙන්  700-950 ක් ලෙස ගණන් බලා ඇත. ශ්‍රීලංකා දිවියාට තද පැහැති ලප සහිත කහ පැහැති හෝ මලකඩ සහිත කහ පැහැති හමක්  ඇති අතර ඉන්දියානු දිවියන්ට වඩා කුඩා වේ. ශ්‍රීලංකා දිවියා රාත්තල් 220කට ආසන්නය. ඉතා විශාල පිරිමි සතුන් සහිත තරමක් විශාල දිවියන්ගේ උප විශේෂයක් බවට පරිණාමය වී ඇත. විල්පත්තුව සහ හෝර්ටන් තැන්න ජාතික වනෝද්‍යාන දිවියන් නැරඹීම සදහා ප්‍රසිද්ධය. 

කළු ගෙල කොකා යනු කොක් පවුලට අයත් උස් දිගු ගෙලක් ඇති කුරුල්ලෙකි. ඕස්ට්‍රේලියාවේ අසංවිධිත ගහනයක් සහිත ඉන්දියානු උපමහාද්වීපය සහ අග්නිදිග ආසියාව පුරා නේවාසික විශේෂයකි.  තෙත්බිම් වාසස්ථානවල සහ සහල් තිරිගු වැනි ඇතැම් භෝග ආහාර ලෙස ගෙන ජීවත් වන අතර සත්ව ගොදුරු ද සොයා ගනී. ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපාර්ශවයේම වැඩිහිටි පක්ෂීන්ට අධික බරක් ඇති අතර සුදු සහ දිලිසෙන කලු පැහැයෙන් රටා ඇත. ඕස්ට්‍රේලියාවේ ජබිරු ලෙසද හදුන්වයි. 

leathery කැස්බෑවා සරලව luth ලෙස හැදින්වේ. සියලු කැස්බෑවන් විශාලතම වන අතර කිඹුලන් තිදෙනකු පිටුපසින් සිව්වන බැරැති නුතන උරගයා වේ. Dermochelys කුලයට අයත් එකම ජීවී විශේෂයි. අස්ථි කවචයක් නොමැතිකම නිසා එය අනෙකුත් මුහුදු කැස්බෑවන්ගෙන් පහසුවෙන් වෙන්කර හදුනාගත හැකිය. ඒ වෙනුවට ඇත්තේ කැරපේස් සම සහ තෙල් සහිත මස් වලින් ආවරණය වී ඇත. 

සිහින් ලොරිස් සොයාගත හැක්කේ ශ්‍රීලංකාවේ වනාන්තරවල පමණි. ඔවුන් නිශාචර වේ. දිවා කාලයේ අතු හෝ හිස් ගස්වල නිදාගෙන රාත්‍රියේ දී ක්‍රියාකාරී වේ.  ඔවුන් ආහාර සොයමින් වනාන්තරය හරහා නිශ්ශබ්දව නැගී. ඔවුන් ගමන්  කිරීමට අතු සහ වැල් භාවිතා කරයි. ඔවුන්ගේ විශාල ඇස් ඔවුන්ට විශිෂ්ට රාත්‍රි දර්ශනයක් ලබා දෙන අතර සුවද පිළිබඳව තියුණු හැගීමක් සමග ඔවුන් ආහාරයට ගැනීමට කෘමීන් සොයා ගනී. නැතහොත් විශේෂ ආහාරයක් ලෙස කටුස්සන් සහ හූනන් ගනී. ඔවුන්ට දිගු සිහින් අත් සහ පාද ඇති අතර මෘදු ඝන අළු හෝ රතු පැහැති ලොම් ඇත. ලොරිස් වදවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති විශේෂයකි වනාන්තර ආවරණය අහිමිවීම නිසා ඔවුන්ට ජීවත්විය හැකි වාසස්ථාන විශාල වශයෙන් සීමා වී ඇත. 

Balaenopetra musculus යනු baleen whale parvorder Mysticeti ට අයත් සමුද්‍ර ක්ෂීරපායි සතෙකි. දිගින් මීටර 29.9 ( අඩි 98) දක්වා සහ උපරිම වාර්තාගත බර ටොන් 173 ලොව විශාලතම සත්ත්වයා වේ. දිගු හා  සිහින් නිල් තල්මසුන්ගේ ශරීරය නිල් අළු පෘෂ්ඨීය විවිධ වර්ණ විය හැකි. 

Semnopithecus vetulus දම් පැහැති මුහුණැති කොළ වදුරා ලෙසද හැදින්වේ. ශ්‍රීලංකාවට ආවේණික පැරණි ලෝක වදුරන්ගේ විශේෂයකි. අදුරු මුහුණක් සහ ඉතා ලැජ්ජාශීලී ස්වභාවයක්  ඇත. තෙත් කලාපීය ගම්මාන ප්‍රදේශවල වසර පුරා අධික උෂ්ණත්වය සහ අධික ආර්ද්‍රතාවය සහිත ප්‍රදේශවල අතීතයේ  දක්නට ලැබුණි. සිංහලෙන් කලු වදුරා ලෙසද හදුන්වයි. 

අං කටුස්සාගේ නාසයේ කෙළවර පැතලි අතර කොළයක හැඩයක් ගනී. වැඩිහිටි කටුස්සන්ට ඉතා විශේෂ දක්ෂතාවක් ඇත. ඔවුන්ගේ වටපිටාවට ගැලපෙන පරිදි ඔවුන්ගේ වර්ණය වෙනස් කළ හැකිය. විලෝපිකයන්ට නොපෙනෙන පරිදි සැගවීමට වර්ණ වෙනස් කරයි. නකල්ස් කදුකරයේ කොළ නාස් කටුස්සා සොයාගත හැක. වාසස්ථාන අහිමිවීමේ තර්ජනයට ලක්ව සිටිති. නකල්ස් ප්‍රදේශයේ එනසාල් වගාව සදහා ස්වභාවික වනාන්තර කපා තිබීම එයට හේතු වේ.

සටහන 

චමෝදා නෙත්මිණී අභයරත්න 

මූලාශ්‍ර - https://medium.com/@bestoflanka/most-endangered-species-of-sri-lanka-4ea5ea20eb99

ඡායාරූප අන්තර්ජාලය ඇසුරිනි