වලාකුළු 

වලාකුළු යනු පෘථිවි වායුගෝලයේ ඇති කුඩා ජල බිදිති හෝ අයිස් ස්ඵටික සමුච්චය වීමය. වලාකුළු වල ප්‍රමාණ, හැඩය සහ  වර්ණය බොහෝ සෙයින් වෙනස් ය. ඒවා සිහින් සහ හැපෙනසුළු හෝ විශාල හා ගැටිති ලෙස පෙනිය හැකිය. වලාකුළු සාමාන්‍යයෙන් සුදු පැහැයක් ගන්නා බැවින් ඒවායේ ඇති කුඩා  ජල බිදිති තදින් ඇසුරුම් කර ඇති අතර ඒවාට හිරු එළිය බලපාන බව බොහෝ දුරට පිළිබිඹු වේ. සුදු  යනු හිරු එළියේ  සියලුම තරංග ආයාම එකට මිශ්‍ර වී ඇති බව අපේ ඇස් විසින් වටහා ගන්නා ආකාරයයි. වැසි ඇද හැලෙන විට වලාකුළු අදුරු වන්නේ ජල වාෂ්ප වැහි බිදු වලට එකතු වී ජල බිදිති අතර විශාල ඉඩක් ඉතිරි වන බැවිනි. අඩු ආලෝකය පරාවර්තනය වේ. වැසි වලාකුළ  කළු හෝ අළු  පැහැයක් ගනී.

වාතය සංතෘප්ත වූ විට හෝ ජල වාෂ්පයෙන් පිරුණු විට වලාකුළු සෑදේ. උණුසුම්  වාතය සීතල වාතයට වඩා වැඩි ජල වාෂ්ප ප්‍රමාණයක් රදවා තබා ගත හැකි බැවින් වායු ස්කන්ධයක උෂ්ණත්වය අඩු කිරීම ස්පොන්ජියක් මිරිකීම හා සමානයි. වලාකුළු යනු සිසිල් , තෙතමනය සහිත වාතය මිරිකීමෙන් පෙනෙන ප්‍රතිඵලයයි. සුළු  සිසිලයකින් පමණක්  තෙතමනය සහිත වාතය වලාකුළු සහිත වේ. තවදුරටත් සිසිලනය වීමත් වලාකුළ සෑදෙන ජලය හෝ අයිස් අංශු  වර්ෂාපතනය ලෙස පෘථිවියට වැටෙන විශාල අංශු බවට වර්ධනය විය හැකිය. 

වලාකුළු වර්ග

යම් යම් වලාකුළු යම් යම් කාලගුණයන් සමග සම්බන්ධ වී ඇති හෙයින් මෙම විවිධ වලාකුළු නිරීක්ෂණය කිරීමෙන් හා අවබෝධ කර ගැනීමෙන් කාලගුණ අනාවැකි පළ කළ හැකිය.  වලාකුළු ප්‍රධාන කණ්ඩායම් වලට වර්ගීකරණය කර ඇත. 

සිරස් වලාව වලාකුළු සහිත රැලි සහිත හෝ දැඩිය.  සාමාන්‍යයෙන් මීටර් 6000ට වඩා වැඩි වායුගෝලයේ දක්නට ලැබෙන අතර ඒවා සාමාන්‍යයෙන් අයිස් ස්ඵටික වලින් සෑදී ඇත.  සිරස් වලාකුළු සාමාන්‍යයෙන් පැහැදිලි සාධාරණ කාලගුණයක් පෙන්නුම් කරයි. ඒවායේ හැඩය පෙන්නුම් කරන්නේ බොහෝවිට වායුගෝලයේ සුළං හමන දිශාවයි.  

සමුච්චිත වලාකුළු ගිගිරුම් සහිත වැසි සහ අකුණු ඇති කරයි.  සීතල වාතය උණුසුම් වාතය යටතට ඇද වැටෙන සීතල ඉදිරිපස බොහෝ කූමුලොනිබස් වලාකුළු හට ගනී. සාමාන්‍යයෙන් සවස් වන විට ඒවා හැකිලෙන අතර වාතයේ තෙතමනය වාෂ්ප වී යයි. නිම්බොස්ට්‍රැටස් වලාකුළු  මගින් වර්ෂාපතනය ගෙන දෙන අතර එය පැය ගණනාවක් පැවතිය හැකිය. 

වලාකුළු සහ කාලගුණය 

සමහර වර්ගයේ වලාකුළු වර්ෂාපතනය ඇති කරයි. අකුණු මගින් විදුලි කෙටීම සහ ඒ සමග එන ගිගිරුම් සහ Sound ද වලාකුළු වලින් නිපද වේ. ධන ආරෝපිත අංශු සහ ඍණ ආරෝපිත අංශු වෙන් වී විද්‍යුත් ක්ෂේත්‍රයක් සෑදෙන විට වලාකුළක අකුණු සෑදේ.  විද්‍යුත් ක්ෂේත්‍රය ප්‍රබල වන විට එය අධික ලෙස රත් වූ  අකුණු මගින් පෘථිවියට මුදා හරී. ගිගිරුම් හා යනු අකුණු සැර වැදීමෙන් වාතය ඉතා වේගයෙන් ප්‍රසාරණය වන විට එන ශබ්ද කම්පන තරංගයයි. ආලෝකයේ වේගය ශබ්දයේ වේගයට වඩා වේගවත් වන බැවින් එහි ගිගිරුම් ශබ්ද ඇසීමට පෙර අකුණු සෑම විටම දිස් වේ. 

සටහන

චමෝදා නෙත්මිණී අභයරත්න 

මූලාශ්‍ර

https://api.nationalgeographic.com/distribution/public/amp/science/article/clouds-1

ඡායාරූප අන්තර්ජාලයෙනි